به لیمو

به‌لیمو نام یک گیاه دارویی معطر است که بوی خوشایند لیمو را دارد. درختچۀ این گیاه ۱٬۵ تا ۲ متر است که گاهی بیشتر هم می‌شود. و دارای برگ‌های ساده سرنیزه‌ای به طول ۷ تا ۱۰ سانتی‌متر با قاعده گره‌ای و عموماً به‌صورت دسته‌های سه تایی در هر گره است. گل آذین انتهایی و بصورت خوشه‌های باریک، جام گل کوچک و به‌طور مشخص واجد دو لب، ارغوانی رنگ پریده، میوه هستکی و دارای ۲۱ عدد بذر است. این گیاه بومی آمریکای جنوبی بوده و به طور طبیعی رویش آن در آرژانتین، شیلی و پرو گزارش شده است و از آن جا به سایر نقاط جهان از جمله ایران رفته‌است و کشت می‌شود. در ایران این گیاه در استان‌های شمالی و باغ‌ها کشت می‌شود.

خواص و کاربردها

برگ‌ها بخش دارویی این گیاه هستند و بویی شبیه لیمو دارند. برگ‌ها را در اواخر تابستان جمع‌آوری می‌کنند. پودر برگ گیاه به‌لیمو به رنگ سبز مات و دارای بوی معطر، طعم آن تند و کمی تلخ است. از به‌لیمو در درمان سوء هاضمه، نفخ، سردردهای یک طرفه، دردهای عصبی، سرگیجه و علائم سرماخوردگی استفاده می‌شود بعلاوه در تقویت حافظه و ایجاد آرامش و درمان بی خوابی نیز مفید است. همچنین به عنوان ادویه در مصارف خانگی نیز کاربرد دارد. اسانس به‌لیمو دارای خواص باکتری کش و حشره کش بوده و همچنین در صنعت عطرسازی نیز از آن استفاده می‌شود.

در بیماران دچار نارسایی کلیوی و همچنین در دوران آبستنی و شیردهی باید از مصرف زیاد به‌لیمو اجتناب کرد. استفاده موضعی به‌لیمو ممکن است باعث حساسیت پوستی شود. برگ و اسانس به‌لیمو را باید دور از نور، در جای خنک و سربسته نگهداری کرد. از فراورده‌های موجود در بازار آن می‌توان به چای ورون اشاره کرد.

نوشیدن دم کردهٔ گیاه به‌لیمو به صورت چای طرفداران زیادی دارد.