نشاء
فلفل دلمه ای
فلفل دلمهای نوعی فلفل از خانواده سیبزمینیان که به رنگهای قرمز، زرد، سبز و نارنجی یافت میشود. از ویژگیهای آن این است که به تندی دیگر گونههای فلفل نیست. به همین دلیل در انگلستان و ایرلند «فلفل شیرین» نیز نامیده میشود. این گیاه بومی مکزیک، آمریکای مرکزی و شمال آمریکای جنوبی است. دانهٔ این گیاه در سال ۱۴۹۳ به اسپانیا حمل شد و از آنجا به سراسر اروپا، آسیا و آفریقا گسترش یافت. امروزه چین و پس از آن مکزیک و اندونزی بزرگترین تولیدکنندهٔ فلفل در جهان هستند.
نام گمراه کنندهٔ فلفل به اشتباه توسط کریستف کلمب هنگام برگشت به اروپا به این گیاه داده شد. چرا که در آن زمان به هر ادویه ای که طعم تندی داشت فلفل اطلاق میشد.
گوجه زینتی (چری)
گوجه چری از خانواده گوجه فرنگی است که به آن گوجه گیلاسی یا گوجه مینیاتوری هم می گویند. این نوع گوجه به دلیل شکل خاصی که دارد در تزیینات انواع غذاها و سالادها از آن استفاده می شود و در بین مردم محبوبیت ویژه ای دارد .
فصل کاشت این گوجهها معمولا بهار است اما برای پرورش گوجه در واقع فقط به آفتاب و گرمای مناسب نیاز دارید.
در فرانسه به گیلاس عشق شهرت دارد. برگهای آن به رنگ سبز و به شکل مستطیل یا تخم مرغی است. گلهایش که ریز و سفیدرنگ هستند در پاییز به میوه های کوچکی به رنگ قرمز و شبیه گوجه فرنگی تبدیل خواهند شد. اهمیت این گیاه به خاطر میوه های زیبایش است که در پاییز ظاهر می گردند.
در بعضی از ارقام، میوه ها زردرنگ هستند. گوجه فرنگی زینتی را می توان چند سال در گلدان نگهداری نمود.
گوجه فضای باز (زراعی)
گوجه فرنگی (نام علمی: Solanum lycopersicum) میوهای سرخرنگ و آبدار است. این گیاه بومی آمریکای جنوبی و مرکزی است که طی دورهٔ استعماری اسپانیا به سایر نقاط جهان منتقل شد. انواع مختلف این گیاه امروزه در سراسر جهان پرورش داده میشود. البته “گوجه فرنگى” از نظر علم باغبانى و نداشتن هسته در دسته سبزیجات حساب میشود
گوجه فرنگی سرشار از ویتامین سی و لیکوپن است. این میوه امروزه به روشهای مختلفی، به طور خام یا بهعنوان یکی از مواد لازم برای تهیهٔ غذا، انواع سس و نوشیدنی مصرف میشود و بخش مهمی از رژیم غذایی مردم بسیاری از کشورها را تشکیل میدهد. کشت و پرورش این گیاه به طور کلی، مساحتی حدود سه میلیون هکتار را به خود اختصاص داده است، که نزدیک یکسوم کل مساحت مختص به کشت ترهبار در جهان است.
با وجود این که گوجه فرنگی در علم گیاهشناسی یک میوه تلقی میشود، اغلب بهعنوان ترهبار شناخته میشود.
گوجه گلخانه ای
گوجه فرنگی از جمله صیفیجاتی است که به دلایل فراوان کشت آن قابل صرفه است. زیرا این محصول در غذاهای مختلف مورد استفاده قرار میگیرد و آنجا که به صورت اصلی وجود ندارد به صورت رب گوجه باعث خوشمزگی غذا میشود. به همین دلیل است که در کشت گوجه فرنگی واریتههایی در نظر گرفته شده است که دقیقا با شرایط مصرف گوجه فرنگی مطابق است.
گوجه فرنگی ریز در اندازههای ۵ تا ۲۰ گرمی و همینطور گوجه فرنگیهایی با اوزان تا ۲۵۰ گرم تولید شده است که به خاطر استفاده از تکنیکهای جدید علاوه بر مقاومت بالا در برابر بسیاری از ویروسها و بیماریها استعداد دوام و تازگی را تا مدت طولانی دارا میباشد. شایان ذکر است که علاوه بر تنوع شکل و اندازه رنگهای زرد و نارنجی به کمک گوجه فرنگیهای قرمز آمده است.
نعناع فلفلی
نعناع فلفلی با نام علمی Menth piperita ازخانواده نعناعیان(Labiatae = Lamiaceae ) بوده و گیاهی است علفی و چند ساله که دارای ساقه های چهارگوش و گلهای بنفش روشن که به صورت خوشه های مرکب می باشد .اک های اسیدی و زهکشی شده برای کشت نعناع فلفلی مناسب هستند ادامه داد: این گیاه زمستان را به صورت رکود به سرمی برد و در فصل بهار مجدداً رشد کرده و سرشاخه می دهد.
تراکم مناسب کاشت در هر هکتار حدود ۷۰هزار بوته است که بوته ها باید به فاصله ۳۰ تا ۵۰ سانتیمتر و به عمق ۱۰ تا ۱۲ سانتیمتر کشت شوند .
برای کشت نعناع فلفلی باید از بوته هایی که ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر طول و ۳ تا ۵ برگ دارند و یا ریشه های جانبی که ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر طول و ۳ تا ۴ جوانه دارند استفاده می شود تاکید کرد:کشت بصورت کرتی برای نعناع فلفلی مناسب است.متوسط عمر مزارع نعناع فلفلی را ۳ تا ۴ سال است
ریحان
ریحان، تخم شربتی (نام علمی: Ocimum basilicum) نام گیاهی یکساله از تیرهٔ نعناعیان است که آن را در فارسی «شاهِسپَرَم» و «شاهسپرغم»و نازبو نیز گفتهاند. برگهای معطرش را خام میخورند، و لعاب دانههای سیاهش برای نرم کردن دست به کار میرود. در دو نوع سبز و بنفش وجود دارد.این سبزی بیشتر به عنوان سبزی خوردن استفاده می شود.دانه آن برای معده درد نیز مفید فایده است .
دانه های چیا با بذر گیاه ریحان (تخم شربتی) تفاوت داشته و هر کدام خاصیت جداگانه ای دارند. در ایران تخم شربتی از قدیم در نوشیدنی های خنک برای بر طرف کردن عطش در فصل تابستان استفاده می شود. گاهی تخم شربتی به اشتباه بعنوان دانه های چیا خریداری شده و مورد استفاده قرار می گیرد، و یا خواص مربوط به دانه های چیا به تخم شربتی که در ایران فراوان است نسبت داده می شود که درست نیست.
نعناع
نعنا یا نعناع، پونه، پودنه (نام علمی: Mentha) گیاهی است از رده دولپهایهای پیوسته گلبرگ که سردسته تیره نعناعیان و از سبزیهای خوراکی است. این گیاه تمام اسانسها و خواص پونه را دارد؛ ولی برگهایش کرک کمتری دارند و بریدگیهای کنار برگهای آن بیشتر از پونه و اسانس آن نیز ملایمتر است. نعناع گیاهی است علفی و پایا. ساقههای آن دونوع خزنده و زیر زمینی میباشند.از میان ریشهها، یک شاخه قائم و برگدار کوچک خارج میشود که برگهای آن متقابل، بیضوی، نوک تیز، دندانه دار و کمی پوشیده از کرک بوده و از تمامی قسمتهای آن بوی معطر و مطبوعی استشمام میشود. ساقهٔ این گیاه چهارگوش و به رنگ قرمز مایل به بنفش یا مایل به ارغوانی است. گلهای آن در ماههای مرداد و شهریور ظاهر میگردند. رنگ گلی یا ارغوانی مایل به بنفش دارند و به تعداد زیاد در مجاور یکدیگر به نحوی مجتمع میرویند.
ترخون
ترخون یا تلخون (Artemisia dracunculus)، گیاهی پایا به ارتفاع ۳۰ سانتیمتر تا یک متر است و دارای برگهای ساده به رنگ سبز است. برگهای قاعده ساقه آن به ۳ لوب تقسیم میشود و کاپیتولهای آن کوچک و به رنک سبز و خوشهای است. تکثیر آن از طریق پیدایش جوانهها در ریزوم گیاه صورت میگیرد. قسمت مورد استفاده ترخون برگها و سر شاخهها جوان گیاه است. از ترخون برای طعمدار کردن خوراکیهایی مثل شور نیز استفاده میشود.
امروزه 2 نوع از این گیاه کشت می شود: روسیه و فرانسه.
برگ های گونه فرانسوی براق تر و تند و تیزتر از گونه ی روسیهای آن می باشد. اکثر ترخونهایی که به منظور استفاده در تجارت و بازرگانی استفاده می شوند از برگ های خشک شدهی گیاه ترخون فرانسوی حاصل می شوند. البته برخی معتقدند که این گیاه آلمانی می باشد و به اشتباه فرانسوی نام گرفته است.